Het Veiligheidsverhaal van Europa

Na decennia van min of meer gegarandeerde vrede op het Europese continent is de oorlogsdreiging nu reëel. Voor Europese landen die ver van de Russische grens liggen, zoals Nederland en België, is dat besef een grote schok. Het nieuwe ‘veiligheidsverhaal’ duwt thema’s die tot voor kort het publieke debat beheersten naar de achtergrond.

Als voluntaristisch vredesproject evolueerde de Europese samenwerking van een eerder federalistische visie in de 20ste eeuw naar een economisch gedreven liberaal kosmopolitisch project en de voorbije jaren naar een ‘Europa dat beschermt’. Het huidige veiligheidsverhaal biedt zowel kansen als bedreigingen voor onze Europese democratieën: een gemeenschappelijk veiligheidsdoel kan de polarisatie over splijtzwammen zoals migratie of klimaat tot rede brengen. Maar een te angstige belegeringsmentaliteit zet de deur ook open voor al dan niet verkozen leidersfiguren die kritiekloos de liberale rechtsprincipes en de morele gronden waarop onze (Europese) democratieën gebouwd zijn, ondermijnen.

De vraag of Europa al dan niet gediend is van een veiligheidsverhaal, dringt zich op. Het boekessay Het Veiligheidsverhaal van Europa biedt hiervoor een boeiend en verfrissend denkkader.

Pieter de Wilde (1980) is hoogleraar Europese Politiek en Maatschappij aan de Faculteit der Letteren bij de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoek richt zich o.a. op democratie in Europa en politieke conflicten over Europese integratie en globalisering. Zijn meest recente onderzoeksproject is ‘Unelected Representatives: The Impact on Liberal Democracy in Europe’.